Eerste (struikel)steenlegging voor Rijswijkse verzetsstrijder

Op vrijdag 14 september is er een struikelsteen gelegd in de Da Costalaan 53 te Rijswijk voor Nicolaas van der Schaft. Het was de eerste keer dat er in Rijswijk een stolpersteine, ofwel struikelsteen werd gelegd voor een Rijswijkse verzetsstrijder.

De stilte die er heerste bij de aanwezigen tijdens de toespraken vond ik indrukwekkend en dat kwam vooral door de verhalen die over Nicolaas van der Schaft werden verteld en dat kwam bij de aanwezigen en de familie wel binnen. Het is bewonderenswaardig dat de huidige bewoner van Da Costalaan 53 Chantal ten Hulzen, maar ook haar man en moeder het initiatief hebben genomen en Wim Dammers van de Historische Vereniging Rijswijk.

Tweede Wereldoorlog
Het is extra mooi dat de familie van Nicolaas van der Schaft aanwezig was, waaronder zijn 92 jarige zus. Ik kon het niet laten om tijdens deze toespraken naar haar te blijven kijken, want zij had de Tweede Wereldoorlog immers meegemaakt. Wanneer ik haar ogen zou moeten lezen zou ik zeggen: verdriet, liefde, de herinneringen, trots en dankbaarheid.

Verzetsstrijder
Wim Dammers (Historische Vereniging Rijswijk) had veel informatie over Nicolaas, die 18 jaar oud was toen de oorlog uitbrak en in het verzet ging en zich aansloot bij de ‘Raad van Verzet’. Hij fungeerde als marconist bij de radiodienst in het pand van slagerij Beijersbergen. De toenmalige Rijswijkse slagerij bevond zich destijds in het pand van waar nu Arti-Shock gevestigd is. (Kerkstraat/Schoolstraat) maar hier waren dus ook de radiodiensten ondergebracht. Het probleem was dat de Duitsers continu rondreden met peilwagens om vervolgens radio-uitzendingen te traceren en op 7 februari 1945 ging het mis en werden er 4 mensen uit het het verzet gearresteerd. Waaronder dus ook Van der Schaft, die vervolgens werd overgebracht naar het Oranjehotel in Scheveningen.

Gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte
Op 8 maart 1945, twee maanden voor de bevrijding werd Nicolaas van der Schaft, samen met 37 andere gevangenen uit het Oranjehotel gefusilleerd op de Waaldorpervlakte. Het was een vergeldingsactie naar aanleiding van de de aanslag op een SS officier bij de Woeste Hoeve op de Veluwe. Het lichaam van Nico is later overgebracht naar het Nationaal Ereveld te Loenen.

Burgemeester
Burgemeester Huri Sahin citeerde uit de 4 mei lezing van dit jaar: “Door de levens die zijn gegeven, mogen wij vrij zijn, wij hadden niet vrij kunnen zijn als zij zich niet hadden opgeofferd. Zeker een verzetsstrijder als Nico van der Schaft heeft in die tijden van onderdrukking gevochten voor dat grote goed: VRIJHEID”



“Veel mensen weten niet dat stolpersteine bedoeld zijn voor alle slachtoffers van het regime van het Nationaal Socialisme. Een stolpersteine kan gelegd worden voor iedereen die is vermoord door dat regime. Ook voor alle slachtoffers die uit angst zelfmoord hebben gepleegd en de mensen die moesten onderduiken of op een andere manier hebben geleden onder het Nationaal Socialisme kan een steen worden aangevraagd en gemaakt.

Mijn oom Nico……….
Dan is het tenslotte het woord aan Marjan Hopman, de jongste nicht van Nico! Zij sprak een dankwoord uit namens de familie aan Chantal: “Jij hebt het mogelijk gemaakt dat deze steen wordt gelegd.”

Daarna sprak Marjan de onderstaande emotionele zinnen:
‘Mijn oom Nico’
Mijn oom Nico: hij maakt mijn moeder aan het lachen met gekke grappen
Mijn oom Nico: hij heeft zijn leven gewaagd voor onze vrijheid
Mijn oom Nico: is meedogenloos vermoord, zoals zovele anderen
Laat ons zuinig zijn op deze zo duur verworven vrijheid.

Ida Hopma en Cleo van der Schaft (achternichten) plaatsten uiteindelijk de struikelstenen.



Er zijn circa 10.000 struikelstenen geplaatst, waaronder 30 in Rijswijk.

tekst en foto’s: Rene Marquard