Wandelen in de voetsporen van volksdichter Hendrik Tollens in Rijswijk
In Rijswijk spreekt dichter Hendrik Tollens nog altijd tot de verbeelding, want dat bleek uit het feit dat de Tollens Wandeling op zondag 16 juli was volgeboekt. Dat moet de organisatoren Ruud Poortier (Tollens deskundige) Geert van Poelgeest (natuurkenner) goed hebben gedaan. Het begin- en eindpunt van de wandeling was Museum Rijswijk, zijn vroegere woonhuis aan de Herenstraat. De bezoekers reageerden bijzonder geinteresseerd op de verhalen van Poortier die zich in het leven en werk van Tollens heeft verdiept.
Hij is zelfs gepromoveerd op wat Tollens ons in cultureel opzicht heeft nagelaten. Geert van Poelgeest is als voorzitter van Natuurlijk Delfland al 30 jaar betrokken bij talloze groene
stads-en buurtprojecten.
Tollens was populairste Nederlander
Hendrik Tollens was in de eerste helft van de negentiende eeuw de meest populaire, de meest gelezen, de meest verkochte , en de meest verkochte en dus de meest beluisterde dichter van ons land. Een soort dichter des vaderlands, want dat was één van zijn onderwerpen, maar ook de natuur speelde een grote rol in zijn leven. Tollens is in Rotterdam geboren en woonde in het centrum van de stad.
Tollens en Rijswijk
Tollens is in 1780 in Rotterdam geboren en woonde in het centrum van de stad. In deze stad had hij een bloeiend bedrijf, de verf- en vernisfabrieken Tollens &co, maar daar lag niet zijn hart en op zijn 66e levensjaar heeft hij de fabriek overgedaan aan zijn schoonzoon en vertrok in 1846 naar Rijswijk. In die tijd was Rijswijk nog een klein dorpje met veelal landerijen en boerderijen. Tollens is verliefd op Rijswijk en zegt dan ook: ‘Ik die in mijn hart een buitenman ben drukt hier het genot der natuur met volle teugens in’, en verder zegt de dichter: ‘Ik heb hier voortdurend recht naar mijn zin, een goed huis, een heerlijk uitzicht’. Tollens was een echte natuurliefhebber en wanneer je de foto’s ziet uit die tijd kun je je dat eigenlijk wel voorstellen. Tollens schrijft dat hij niet zoveel ophad met het drukke Den Haag, alhoewel het in die tijd bijna ondoenlijk was om van Rijswijk naar Den Haag te wandelen. Hendrik Tollens heeft 10 jaar in Rijswijk gewoond (1846 tot aan zijn dood in 1856)
Leeuwendaal
Rijswijk stond in vroegere tijden bekend om zijn buitenplaatsen ,maar eigenlijk sprak Tollens alleen over Huize Cromvliet en Leeuwendaal en daar had hij goed contact met
bewoners waaronder de burgemeester waarmee hij bevriend was.
Bomen in Rijswijk
Tijdens de wandeling zie je weer eens met eigen ogen dat Rijswijk diverse soorten wonderschone bomen heeft staan, alhoewel het nog wel grappig was om te zien
dat er aan de Ieplaan geen iepsoort is te zien, maar dat maakt het er niet minder mooi om. ….. ziet wel verschillen in bomen van 175 jaar geleden en die van anno 2023 en we nu te maken hebben met een stikstofprobleem en dat is goed zichtbaar.
Het graf van Hendrik Tollens
Hendrik Tollens is overleden op 21 oktober 1856 en had de wens ook in Rijswijk begraven te worden. In de grafkelder achter de oude kerk ligt Tollens begraven, waar ook zijn
zoon en dochter zijn bijgezet. Een monument op het graf in Rijswijk in 1860 en een standbeeld van Tollens in zijn geboorteplaats Rotterdam. Hiervoor was geld ingezameld maar dat was beduidend minder dan verwacht. Men rekende op 30.000 gulden, maar het werden er uiteindelijk 10.000, en daarvan kreeg Rijswijk 1/10e deel; 1.000 gulden. Al na enkele jaren begon het af te brokkelen en het monument werd in 1970 op last van de Gemeente Rijswijk verwijderd. De oorzaak hiervan was natuurlijk dat er met heel goedkoop materiaal destijds is gewerkt, omdat er immers geen geld was voor goed materiaal. Op initiatief van Ruud Poortier ‘Tollenskenner’ en Stichting Vrienden van de Oude Kerk gte Rijswijk werd in 2011 een nieuw monument geplaatst ter herdenking aan Hendrik Tollens. Hierbij waren de nazaten aanwezig van Hendrik Tollens.
Napraten……
In museum Rijswijk werd er na afloop van de wandeling nog druk nagepraat over deze bijzondere wandeling en waren er terecht de complimenten voor Ruud Poortier
en Geert van Poelgeest voor hun inspirerende verhalen uit een tijd die we ons nauwelijks meer voor kunnen stellen. Het boekje ‘Rijswijks groen van toen’ ,een avondwandeling
met Tollens in 1850 is te koop in museum Rijswijk Goed nieuws voor de mensen die deze wandeling ook zo graag zouden willen gaan lopen, want op zondag 1 oktober staat er weer een Tollens wandeling op het programma.
René Marquard
